Het is zover! De Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) is in werking getreden. Deze richtlijn markeert een verschuiving in hoe bedrijven om dienen te gaan met de impact van hun activiteiten op ESG. In ons recente artikel “Nieuwe verplichtingen voor duurzaamheidsverslaggeving: wat betekent de CSRD-richtlijn voor uw bedrijf?” hebben wij uitgelegd wat de rapportageverplichting onder de CSRD inhoudt en hoe dit uw onderneming raakt. Bij die duurzaamheidsverslaggeving staat transparantie centraal. De CSDDD gaat verder dan alleen transparantie – het draait om actief verantwoordelijkheid nemen en maatregelen treffen om mens en milieu te beschermen. Dit betekent ingrijpende veranderingen voor uw onderneming.
In dit artikel bespreken wij de kern van de CSDDD en of deze richtlijn wel of niet op uw onderneming van toepassing is. We analyseren de verwachte impact op uw bedrijfsvoering en bespreken de mogelijke gevolgen van niet-naleving van de nieuwe verplichtingen.
Wat houden de verplichtingen onder de CSDDD in?
De CSDDD legt ondernemingen uitgebreide onderzoeksverplichtingen op (due diligence) om de negatieve effecten van hun activiteiten op mens en milieu in kaart te brengen en aan te pakken. De eerste twee letters van ESG staan centraal. Het doel van de richtlijn is om de bescherming van mens en milieu naar een hoger niveau te tillen. Het verschaffen van transparantie is niet meer voldoende. Ondernemingen dienen daadwerkelijk actie te ondernemen. Daarbij dienen niet alleen de effecten van de eigen activiteiten van ondernemingen onderzocht te worden, maar ook die van hun dochterondernemingen en toeleveringsketens.
Due diligence-verplichtingen
De onderzoeksverplichtingen onder de CSDDD kunnen als volgt worden samengevat:
| Passende zorgvuldigheid
|
Ondernemingen moeten passende zorgvuldigheid betrachten en integreren in al hun beleidslijnen en risicobeheersystemen op het gebied van mensenrechten en milieu. |
| Identificeren
|
Ondernemingen moeten feitelijke en potentiële negatieve effecten op milieu en mensenrechten als gevolg van hun eigen activiteiten, evenals die van hun dochterondernemingen en toeleveringsketens identificeren. |
| Preventie
|
Ondernemingen moeten passende maatregelen nemen om potentiële negatieve effecten voor het milieu en mensenrechten te voorkomen. |
| Beëindiging
|
Ondernemingen moeten passende maatregelen nemen om de feitelijke negatieve effecten op mensenrechten en milieu te beëindigen of te beperken tot een minimum. |
| Klachtenprocedures
|
Ondernemingen moeten een klachtenprocedure instellen om benadeelden de mogelijkheid te bieden om bij hen klachten in te dienen over feitelijke of potentiële negatieve effecten op mensenrechten en het milieu met betrekking tot de eigen activiteiten of die van hun dochterondernemingen en toeleveringsketens. |
| Toezicht
|
Ondernemingen moeten hun eigen activiteiten en maatregelen met betrekking tot het aanpakken van de negatieve effecten op het milieu en mensenrechten periodiek evalueren op doeltreffendheid en efficiëntie. |
| Publicatie
|
Ondernemingen moeten informatie over hun due diligence-onderzoek openbaar maken. |
Transitieplan
Naast due diligence-verplichtingen moeten ondernemingen ook een transitieplan opstellen om ervoor te zorgen dat hun bedrijfsmodel- en strategie in lijn is met het Klimaatakkoord van Parijs.
Op dit moment is de CSDDD nog niet in Nederlandse wet- en regelgeving geïmplementeerd. Voor de implementatie krijgen lidstaten twee jaar de tijd.
Op welke ondernemingen is de CSDDD van toepassing?
De verplichtingen uit de CSDDD zijn van toepassing op ondernemingen in de EU met meer dan 1000 werknemers en een netto-omzet van meer dan EUR 450 miljoen. Ondernemingen buiten de EU vallen onder de CSDDD indien zij een netto-omzet van meer dan EUR 450 miljoen genereren in de EU.
In onderstaand schema is uiteengezet op welk tijdstip de verplichtingen uit de CSDDD zullen gaan gelden voor bovengenoemde ondernemingen, afhankelijk van hun omvang.
| Jaar | Categorie | Criteria |
| Vanaf 2027 | EU-ondernemingen | Werknemers: meer dan 5000
Netto-omzet: meer dan EUR 1500 miljoen |
| Vanaf 2028 | EU-ondernemingen | Werknemers: meer dan 3000
Netto-omzet: meer dan EUR 900 miljoen |
| Non-EU ondernemingen | Netto-omzet: meer dan EUR 1500 miljoen, gegenereerd in de EU | |
| Vanaf 2029 | EU-ondernemingen | Werknemers: meer dan 1000
Netto-omzet: meer dan EUR 450 miljoen |
| Non-EU ondernemingen | Netto-omzet: meer dan EUR 450 miljoen, gegenereerd in de EU |
Impact van de CSDDD op de bedrijfsvoering
Op grond van de CSDDD dienen ondernemingen doorlopend due diligence-onderzoek te verrichten. Dit betekent dat ondernemingen hun productieprocessen, toeleveringsketens en producten opnieuw moeten evalueren en waar nodig aanpassen. Daarnaast moeten ondernemingen een transitieplan opstellen en maatregelen nemen om de negatieve effecten op mens en milieu te beëindigen of te minimaliseren. Deze processen vereisen niet alleen aanzienlijke tijd en inspanning van werknemers, maar brengen ook de nodige kosten met zich mee voor het opzetten en onderhouden van due diligence-systemen en het doorvoeren van de noodzakelijke veranderingen.
Impact van de CSDDD op MKB-bedrijven
Hoewel veel MKB-ondernemingen niet rechtstreeks onder de CSDDD vallen, kunnen zij toch indirect worden beïnvloed door de richtlijn. Grote bedrijven zullen hun toeleveringsketens en producten opnieuw moeten evalueren, waardoor het voor MKB-bedrijven essentieel wordt om goed te presteren op het gebied van ESG, met speciale aandacht voor mens en milieu. Anders riskeren zij dat klanten overstappen naar concurrenten die beter voldoen aan ESG-criteria om reputatieschade te vermijden.
Gevolgen van niet-naleving van de CSDDD
Ondernemingen die hun verplichtingen uit de CSDDD niet nakomen kunnen te maken krijgen met boetes van toezichthoudende instanties. Daarnaast kan niet-naleving van de due diligence-verplichtingen leiden tot reputatieschade, maar ook tot schade aan een natuurlijke persoon of rechtspersoon. Bijvoorbeeld vanwege schending van mensenrechten of milieuschade. Ondernemingen riskeren naast boetes bovendien civielrechtelijke aansprakelijkheid voor de door hen veroorzaakte schade.
Conclusie
Met de komst van de CSDDD is het enkel rapporteren over duurzaamheid niet langer voldoende. Ondernemingen moeten daadwerkelijk actie ondernemen om de negatieve effecten van hun activiteiten, evenals die van hun dochterondernemingen en toeleveringsketens, op mens en milieu te beëindigen of minimaliseren. De impact op ondernemingen zal naar verwachting groot zijn. Het is essentieel dat ondernemingen zich tijdig voorbereiden op de verplichtingen onder de CSDDD.
Heeft u verdere vragen over de due diligence-verplichtingen en de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD)? Of over ESG in het algemeen? Neemt u dan gerust contact op met Dick van Deventer (d.vandeventer@valegis.com) en Anna Blaauw (a.blaauw@valegis.com) van Valegis Advocaten.
