Het kabinet is van plan om het huidige verlofstelsel te wijzigen. Nu zijn er nog tien verschillende regelingen. Het plan is om daar in totaal drie clusters van verschillende verlofregelingen van te maken. Deze drie clusters worden (1) de zorg voor kinderen, (2) de zorg voor naasten en (3) persoonlijke situaties. Dit plan volgt uit het advies dat de SER recent aan het kabinet heeft gegeven. Zij stellen voor om de drie clusters in een nieuwe Wet maatschappelijk verlof op te nemen.
De nieuwe verlofregelingen
Het huidige wettelijke stelsel rond verlofregelingen is, zoals de SER heeft geconstateerd, zeer uitgebreid en complex voor werkgevers, werknemers en het UWV. De krapte op de arbeidsmarkt en de vergrijzing vragen om een nieuw stelsel. Het nieuwe stelsel van verlofregelingen moet eenvoudiger, begrijpelijker en toegankelijker worden. Dit nieuwe stelsel wordt dus vormgegeven door drie clusters van verlofregelingen.
- Zorg voor kinderen
Onder deze verlofregeling vallen het huidige zwangerschaps- en bevallingsverlof, het (aanvullend) geboorteverlof, het adoptie- en pleegzorgverlof en het (betaald) ouderschapsverlof. Het doel van deze verlofregeling is om een gelijkwaardige verdeling van zorgtaken tussen partners en de economische zelfstandigheid van ouders te stimuleren. Deze verlofregelingen zijn daarom in te zetten rond de geboorte van jonge kinderen, bij de zorg voor jonge kinderen en bij adoptie en pleegzorg.
- Zorg voor naasten
Hier vallen het huidige kort- en langdurend zorgverlof onder. Een werknemer kan dit verlof opnemen als hij bijvoorbeeld mantelzorg verleent aan een naaste of thuis voor een ziek kind moet zorgen. De verwachting is dat de vraag naar mantelzorg de komende jaren, door de vergrijzing en het feit dat iedereen langer door gaat werken, sterk toe gaat nemen. Een nieuwe uitgebreidere regeling zal meer mogelijkheden bieden om mantelzorg te verlenen.
- Persoonlijke situaties
Dit zijn verlofregelingen rond persoonlijke situaties. De verlofregelingen uit het huidige stelsel die daaronder vallen zijn het calamiteiten- en ander kort verzuimverlof. Een werknemer kan dit verlof opnemen als hij door onvoorziene of zeer bijzondere persoonlijke omstandigheden noodzakelijkerwijs geen werk kan verrichten gedurende een korte tijd.
Er is ook een aantal nieuwe verlofregelingen die het kabinet met dit voorstel wil introduceren. Bijvoorbeeld regelingen voor rouwverlof, transitieverlof of verlof wegens huiselijk geweld. Deze regelingen zullen onder de derde categorie ‘persoonlijke situaties’ vallen. Dit zijn verlofregelingen die maatwerk vereisen. Werkgevers en werknemers kunnen dan op het moment zelf afspraken maken.
In alle drie de clusters worden de voorwaarden en administratieve verplichtingen zoveel mogelijk gelijk getrokken. Zo zou het makkelijker moeten worden om verlof op te nemen en wil de Minister van SZW de termijnen waarbinnen het verlof kan worden opgenomen zo veel mogelijk gelijktrekken. Er moet dan voor de langste opnametermijn worden gekozen die nu geldt, zodat de keuzevrijheid van werknemers niet wordt beperkt. Daarnaast moeten voor de werkgever minder administratieve lasten gaan gelden en worden de kosten verlaagd.
De financiering
Op dit moment is de lastenverdeling voor de verlofregelingen tussen overheid, werkgevers en werknemers niet in balans. Werkgevers en werknemers dragen voor een groot deel zelf de lasten. De SER stelt een grotere bijdrage uit de algemene middelen van de overheid voor om meer balans in de financiering van verlofregelingen te brengen. Verlofregelingen dienen immers ook maatschappelijke doelen. Zo worden werkgevers ontlast en worden de gemiste inkomsten voor werknemers verminderd.
Heeft u vragen over dit onderwerp of een andere arbeidsrechtelijke kwestie? Dan kunt u contact opnemen met Julia Schets via j.schets@valegis.com.
